Καστρί Αγιάς
Σε βραχώδη λόφο των δυτικών υπωρειών του Μαυροβουνίου όρους, πάνω από τον ομώνυμο σύγχρονο οικισμό, βρίσκεται το Καστρί, βυζαντινό κάστρο που δέσποζε της άλλοτε λίμνης Βοιβηίδας ή Κάρλας.
Η ύπαρξη της λίμνης από τη μια και ο ορεινός όγκος του Μαυροβουνίου από την άλλη καθιστούσαν το λόφο οχυρό. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τη φυσική προστασία που παρέχουν οι πλαγιές του λόφου, οι οποίες σε ορισμένα σημεία είναι ιδιαίτερα απόκρημνες, δικαιολογούν το χαρακτηρισμό της θέσης «μικραί Θερμοπύλαι παρά την λίμνην Βοιβηίδα». Η στρατηγική σημασία του κάστρου έγκειται στο ό,τι εξασφάλιζε τον έλεγχο της πεδιάδας της Λάρισας, ευρισκόμενο στην παραλίμνια οδό που οδηγούσε από τη Λάρισα στο Βόλο αλλά και στην έξοδο της παράλιας οδού Κισσάβου - Μαυροβουνίου που κατέληγε στην περιοχή της λίμνης Βοιβηίδας.
Τα αρχαιότερα ίχνη κατοίκησης της περιοχής ανάγονται στην προϊστορία. Κατάλοιπα αρχαίας οχύρωσης στη βάση του τείχους καθώς και νομίσματα και κεραμική πρώιμης ελληνιστικής περιόδου υποδηλώνουν την ύπαρξη οχυρωμένης πόλης ήδη από την περίοδο αυτή. Επιπλέον, υπολείμματα ρωμαϊκών λουτρών μαρτυρούν την ύπαρξη οικισμού στην πεδινή έκταση κάτω και γύρω από το λόφο του κάστρου, την κορυφή του οποίου θα καταλάμβανε η ακρόπολη. Στις πλαγιές βορειοανατολικά του κάστρου λειτουργούσαν κατά τους ελληνιστικούς, ρωμαϊκούς και πιθανόν μέχρι και τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους λατομεία λευκού μαρμάρου.
Ελλείψει επιγραφικών ή ανασκαφικών δεδομένων δεν είναι δυνατή με βεβαιότητα η ταύτιση της θέσης με κάποια από τις παραλίμνιες πόλεις που αναφέρονται στις πηγές. Ορισμένοι ερευνητές τοποθετούν εδώ την αρχαία πόλη Άμυρο, κάποιοι άλλοι το παλαιοχριστιανικό Κερκίνεον, η οχύρωση του οποίου επισκευάστηκε από τον Ιουστινιανό.
Το Καστρί αναφέρεται για πρώτη φορά στις γραπτές πηγές το 14ο αιώνα.
Ο οχυρωματικός περίβολος έχει τριγωνικό σχήμα, περικλείει την πόλη και την ακρόπολη και ακολουθεί τη φυσική διαμόρφωση του εδάφους. Σε ορισμένα σημεία είναι τελείως κατεστραμμένος ενώ σε άλλα διατηρείται σε μεγάλο ύψος. Στο εσωτερικό του κάστρου διατηρούνται σήμερα ορατά ο βυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου (τέλη του 12ου-αρχές του 13ου αι.) και μία ορθογώνια δεξαμενή.
