Ανασκαφή Τεμπών
Δίπλα σε αρχαίο ιερό, στη δυτική είσοδο της κοιλάδας, εντοπίστηκε βυζαντινό συγκρότημα με εκκλησία και πανδοχείο, που χρησίμευε για την ανάπαυση των ταξιδιωτών της σημαντικής οδού που περνούσε από τα Τέμπη.
Ο ναός ανήκει στον τύπο του δρομικού ναού με περίστωο και είναι κατασκευασμένος σε δύο φάσεις, μεταξύ του 10ου- 12ου αι. Γύρω από αυτόν αναπτύχθηκε νεκροταφείο από 50 τάφους. Το πανδοχείο είναι ένα ορθογώνιο οικοδόμημα της ίδιας περιόδου, διαστάσεων 7,00 Χ 27,00 μ., με τριμερή διαίρεση και ανοιχτή στοά στα βόρεια, προσανατολισμένη προς το μεγάλο δρόμο. Υποδηλώνει την προσπάθεια ανασυγκρότησης του κράτους και των συγκοινωνιών που έγινε στο βυζαντινό κράτος την εποχή του Βασιλείου Β΄ μετά τις καταστροφές των Βουλγάρων.
Στα νότια του παραπάνω συγκροτήματος εντοπίστηκαν λείψανα παλαιοχριστιανικού οικισμού, από τον οποίο ερευνήθηκαν ληνός, κεραμικός κλίβανος, ασβεστοκάμινος και τμήμα νεκροταφείου. Τα ευρήματα αυτά, που βρίσκονταν κάτω από τη μεγάλη σήραγγα Τεμπών, απομακρύνθηκαν με σκοπό την κατασκευή της νέας εθνικής οδού. Ο οικισμός αυτός σχετιζόταν με τη λειτουργία σημαντικού λατομείου λευκού μαρμάρου, που βρίσκεται στην υπερκείμενη πλαγιά του βουνού.
Το Κάστρο της Ωριάς
Στο στενότερο σημείο της κοιλάδας, 2 χμλ. νότια της Αγίας Παρασκευής, σώζονται λείψανα της οχύρωσης που υπήρχε σ΄ όλες τις εποχές για την υπεράσπιση της σημαντικής διάβασης. Σήμερα σώζεται τμήμα του βυζαντινού τείχους στο ύψος της εθνικής οδού, καθώς και ένας πύργος ψηλά, κάτω από τα Αμπελάκια, ενώ μεγάλο μέρος του έργου καταστράφηκε κατά την διάνοιξη της οδού την δεκαετία του 1960.
