Αρχαία Λάρισα
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Αρχαιολογικοί Χώροι και Μνημεία Λάρισας
Η λέξη Λάρισα δηλώνει "Πελασγικήν αρχήν", σύμφωνα με τον αρχαίο συγγραφέα Στράβωνα (Στράβων 440, 620), ενώ σήμαινε και "ακρόπολη". Πρόκειται για αρχαίο τοπωνύμιο που απαντά και σε άλλες περιοχές. Σύμφωνα με τη μυθολογία η Νύμφη Λάρισα χάρισε το όνομά της στην πόλη, αφού γλίστρησε, έπεσε στον ποταμό Πηνειό και έχασε τη ζωή της. Η μορφή της απεικονίζεται στον εμπροσθότυπο των αρχαίων νομισμάτων της πόλης ενώ στον οπισθότυπο απεικονίζεται το δεύτερο αγαπημένο θέμα των Λαρισαίων, το άλογο (Εικ.1).
Η θέση που καταλαμβάνει η σημερινή πόλη κατοικείται συνεχώς από την νεολιθική εποχή (6η χιλιετία) ως σήμερα (Εικ.2). Από τους έξι προϊστορικούς οικισμούς που εντοπίζονται στα όρια της σύγχρονης πόλης, ο λόφος "Φρούριο", η αρχαία ακρόπολη, κατοικείται από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού (αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ.) συνεχώς κατά τη διάρκεια όλων των επόμενων ιστορικών περιόδων. Κατά την αρχαϊκή εποχή (τέλη του 7ου αι.π.Χ.) διαμορφώνεται η ισχυρή πρωτεύουσα της Πελασγιώτιδας, η Λάρισα, πάνω στην ακρόπολη καθώς και στις ανατολικές και νότιες υπώρειες αυτής.
Η πολιτική οργάνωση της Θεσσαλίας σχετίστηκε άμεσα από τους αρχαίους συγγραφείς με την τύχη των αριστοκρατικών οίκων της περιοχής, οι οποίοι ήταν ουσιαστικά οι γαιοκτήμονες που κατείχαν μεγάλες εκτάσεις και κοπάδια αιγοπροβάτων, βοοειδών και αλόγων. Οι Θεσσαλοί διασπάστηκαν σε τέσσερα φυλετικά κράτη που ονομάστηκαν "τετράδες ή μοίρες", την Πελασγιώτιδα, την Εστιαιώτιδα, τη Θεσσαλιώτιδα και τη Φθιώτιδα. Κατά το τέλος του 7ου αι.π.Χ. τα τέσσερα θεσσαλικά κράτη συμμάχησαν. Σε καιρό πολέμου ένωναν τους στρατούς τους και εξέλεγαν έναν από τους ηγεμόνες των κρατών ως ανώτατο στρατιωτικό ηγέτη, "ταγό". Ως πρώτος ταγός αναφέρεται ο Αλεύας ο Πυρρός, ιδρυτής του ηγεμονικού οίκου της Λάρισας, που κυβερνούσε τους Πελασγιώτες. Ο ίδιος οργάνωσε τη συμμαχία στρατιωτικά. Κάθε τετράδα ήταν διαιρεμένη κατά κλήρους, ο καθένας από τους οποίους έπρεπε να προσφέρει 40 ιππείς και 80 πελταστές (οπλίτες) στο Κοινό των Θεσσαλών. Η απουσία των πεζών είναι αποτέλεσμα της ικανότητας των Θεσσαλών να εκτρέφουν μεγάλο αριθμό αλόγων και να κινητοποιούν πολυάριθμους ιππείς. Η σημασία του ιππικού για τη Θεσσαλία είναι εμφανής και η απεικόνισή του στην τέχνη είναι συνήθης από τα πρώιμα χρόνια. Οι οίκοι των ευγενών γαιοκτημόνων είχαν την πολιτική δύναμη και συνδέονταν μεταξύ τους με συγγενικούς δεσμούς. Πολλοί ταγοί δεν παραιτούνταν μετά τη λήξη της πολεμικής περιόδου και κρατούσαν την εξουσία όσο περισσότερο μπορούσαν, με αποτέλεσμα να υπάρχει ενιαία πολιτική της Θεσσαλίας.
Οι Αλευάδες, η αριστοκρατική οικογένεια που κυβερνούσε την Πελασγιώτιδα, φιλοξενούσε προσωπικότητες του πνεύματος όπως οι ποιητές Ανακρέων, Σιμωνίδης, Πίνδαρος, Βακχυλίδης, φιλοσόφους όπως ο σοφιστής Γοργίας και τον ιατρό Ιπποκράτη.
